Khi xảy ra tình huống đuối nước, việc biết cách sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước có thể quyết định sự sống còn của nạn nhân. Đây là kỹ năng mà mỗi người cần trang bị, bởi tai nạn có thể xảy ra ở bất kỳ đâu, đặc biệt với trẻ em và người không biết bơi.
Bảo Vệ Đông Dương luôn khuyến khích cộng đồng chủ động học kỹ năng này để bảo đảm an toàn cho bản thân và người xung quanh.
Hiểu đúng về sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước
Sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước là những hành động cấp cứu ban đầu nhằm duy trì sự sống và hạn chế di chứng cho nạn nhân trước khi có sự hỗ trợ từ y tế. Đây không chỉ là kỹ năng cá nhân mà còn là trách nhiệm cộng đồng, bởi tai nạn đuối nước có thể xảy ra bất ngờ ở ao hồ, sông suối, bể bơi hay thậm chí ngay trong gia đình.
Khác với việc cứu hộ chỉ dừng lại ở khâu đưa nạn nhân lên bờ, sơ cứu đòi hỏi người thực hiện phải biết cách đánh giá tình trạng, khôi phục hô hấp và tuần hoàn. Việc áp dụng đúng kỹ thuật sơ cứu có thể giúp nạn nhân vượt qua giai đoạn nguy kịch, đồng thời giảm thiểu tổn thương não do thiếu oxy.
Nhiều trường hợp đáng tiếc xảy ra chỉ vì sơ cứu sai cách, như dốc ngược nạn nhân để tống nước hay ép tim thổi ngạt không đúng kỹ thuật. Do đó, hiểu đúng bản chất của sơ cứu và chuẩn bị kiến thức trước khi tham gia cứu người là điều quan trọng để ứng phó an toàn và hiệu quả.
Các dấu hiệu nhận biết người gặp sự cố đuối nước
Để tiến hành sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước kịp thời, việc phát hiện sớm dấu hiệu nguy hiểm là yếu tố then chốt. Thực tế, nạn nhân thường không thể kêu cứu rõ ràng vì bị nước tràn vào đường thở. Người xung quanh cần quan sát kỹ các biểu hiện bất thường để hành động nhanh chóng.
- Dấu hiệu ban đầu: Nạn nhân vùng vẫy yếu ớt, cố gắng giữ đầu trên mặt nước, hai tay có thể giơ lên rồi chìm xuống nhiều lần. Họ thường không thể hét lớn mà chỉ hớp không khí trong tuyệt vọng.
- Thay đổi màu da và môi: Khi thiếu oxy, da mặt và môi nạn nhân nhanh chóng chuyển sang tím tái. Đây là dấu hiệu nghiêm trọng cảnh báo não bộ đang bị ảnh hưởng.
- Mất ý thức hoặc đuối sức: Nạn nhân có thể lịm dần, nổi lềnh bềnh hoặc chìm hẳn dưới nước. Nếu không phát hiện kịp thời, chỉ sau vài phút não sẽ tổn thương không thể phục hồi.
- Hơi thở và mạch yếu dần: Khi đã ngưng thở, lồng ngực không còn di chuyển, mạch rất khó bắt. Đây là thời điểm vàng để can thiệp ngay lập tức bằng các bước sơ cứu chuẩn.
Các bước sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước
Thực hiện đúng quy trình sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước sẽ tăng khả năng cứu sống nạn nhân và hạn chế tổn thương lâu dài. Dưới đây là những bước quan trọng cần nắm rõ trong tình huống khẩn cấp.
1. Đảm bảo an toàn cho người cứu và nạn nhân
Đánh giá nhanh dòng chảy, độ sâu, vật cản và thời tiết trước khi tiếp cận. Ưu tiên nguyên tắc “tiếp cận an toàn – ném cứu/đưa vật nổi – vớt cứu – vào bờ” theo thứ tự rủi ro tăng dần. Hô gọi thêm người hỗ trợ, chuẩn bị phao, sào, dây, áo phao hoặc vật nổi tạm thời.
Tránh tiếp cận trực diện khi nạn nhân đang hoảng loạn; hãy đứng vững điểm tựa, giữ khoảng cách an toàn và đưa vật nổi để họ bám. Chỉ xuống nước khi đã có phương tiện hỗ trợ và đảm bảo đường thoát an toàn, nhằm giảm rủi ro khi sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước.
2. Đưa nạn nhân ra khỏi môi trường nước đúng cách
Tiếp cận từ phía sau để tránh bị ôm siết; dùng kỹ thuật kéo dưới cằm hoặc kẹp nách, giữ đường thở cao hơn mặt nước. Khi có bờ/kè, phối hợp đẩy – kéo nhịp nhàng, tránh kéo giật gây chấn thương cổ.
Nếu nghi ngờ chấn thương cột sống (va đập, lặn sâu), cố gắng cố định trục đầu – cổ – thân khi di chuyển lên bờ bằng ván hoặc tấm phẳng. Không nắm tóc/đai lưng để kéo vì dễ gây tổn thương. Đây là bước then chốt trong chuỗi sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước an toàn.
3. Kiểm tra hô hấp và nhịp tim
Đặt nạn nhân nằm ngửa trên mặt phẳng cứng. Mở thông khí đường thở bằng động tác ngửa đầu – nâng cằm hoặc đẩy hàm khi nghi chấn thương cổ. Quan sát – lắng nghe – cảm nhận hơi thở trong 10 giây.
Nếu có dị vật lỏng (bọt, nước trong miệng), nghiêng đầu nhẹ sang một bên để thoát dịch rồi lập tức đưa đầu về tư thế trung gian. Không cố “tống nước” khỏi phổi. Nếu không thở/không rõ mạch, chuyển ngay sang hồi sức theo phác đồ sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước.
4. Hồi sức tim phổi đúng kỹ thuật
Ép tim giữa xương ức, độ sâu 5–6 cm ở người lớn, tần số 100–120 lần/phút; tỉ lệ 30:2 (ép:thổi). Đảm bảo lồng ngực đàn hồi hoàn toàn giữa các lần ép, giảm gián đoạn ép tim dưới 10 giây.
Ưu tiên hồi sức hô hấp sớm ở nạn nhân đuối nước: sau 30 lần ép, thổi 2 hơi hiệu quả (môi kề môi hoặc mặt nạ). Ở trẻ em, độ sâu ~1/3 bề dày lồng ngực (~4–5 cm) và có thể bắt đầu bằng 5 hơi thổi cứu sinh. Sử dụng AED nếu có, theo hướng dẫn giọng nói. Đây là mắt xích quyết định trong sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước.
5. Giữ ấm và theo dõi tình trạng nạn nhân
Cởi bỏ quần áo ướt, lau khô và phủ chăn/áo khô; ủ ấm vùng ngực – cổ – đầu nhưng không chà xát mạnh da. Cho nằm nghiêng an toàn nếu còn nôn ói.
Theo dõi 60 phút đầu: nhịp thở, mạch, ý thức, màu da. Cảnh giác hạ thân nhiệt muộn, phù phổi chậm (ho khò khè, khó thở tăng dần). Luôn chuyển viện sau khi sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước, kể cả khi nạn nhân đã tỉnh.
Những sai lầm thường gặp khi sơ cứu đuối nước
Nhiều người khi thực hiện sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước thường mắc phải các sai lầm nghiêm trọng khiến tình trạng nạn nhân nguy kịch hơn. Nhận diện và tránh lặp lại những lỗi này giúp quá trình cứu người an toàn và hiệu quả.
- Dốc ngược nạn nhân để tống nước: Não bộ bị thiếu oxy thêm và thời gian vàng để hồi sức tim phổi bị bỏ lỡ. Nước trong phổi cũng không thể thoát hết theo cách này.
- Chậm trễ gọi cấp cứu: Mải sơ cứu mà không gọi hỗ trợ chuyên nghiệp làm giảm cơ hội sống sót. Gọi cấp cứu ngay từ đầu để được hướng dẫn và hỗ trợ kịp thời.
- Thực hiện ép tim sai cách: Ép sai vị trí hoặc lực quá mạnh có thể gây chấn thương, ngược lại quá nhẹ không đủ duy trì tuần hoàn. Cần luyện tập đúng kỹ thuật.
- Cho nạn nhân di chuyển sớm: Sau khi tỉnh, nạn nhân còn yếu và đường thở dễ tái tắc nghẽn. Hãy để họ nằm yên, theo dõi và trấn an.
- Bỏ qua bước giữ ấm: Hạ thân nhiệt sau khi lên bờ rất nguy hiểm. Giữ ấm đúng cách giúp cơ thể nhanh chóng phục hồi.
Kỹ năng phòng tránh sự cố đuối nước
Bên cạnh việc nắm rõ cách sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước, mỗi người cần chủ động trang bị kỹ năng phòng tránh để giảm thiểu rủi ro. Phòng ngừa luôn là biện pháp an toàn và hiệu quả, đặc biệt với trẻ em và người thường xuyên tiếp xúc với môi trường nước.
- Học bơi và rèn luyện kỹ năng an toàn dưới nước: Biết bơi tăng khả năng tự bảo vệ. Rèn kỹ năng nổi, lặn an toàn, xử lý chuột rút. Trẻ em nên học bơi dưới sự giám sát của người lớn.
- Trang bị áo phao và thiết bị nổi: Khi đi thuyền, tham gia hoạt động ven sông hoặc đi biển, việc mặc áo phao là cần thiết để kéo dài thời gian chờ cứu hộ.
- Giám sát trẻ em chặt chẽ: Tai nạn ở trẻ thường do chủ quan. Luôn giám sát khi trẻ tắm, bơi hoặc chơi gần ao hồ.
- Nhận diện khu vực nguy hiểm: Tránh tắm ở sông sâu, hồ xoáy, bờ kè trơn hoặc nơi có biển cảnh báo. Nhận biết rủi ro giúp phòng tránh hiệu quả.
- Trang bị kiến thức cộng đồng: Tổ chức huấn luyện kỹ năng, diễn tập cứu hộ, lớp học CPR để nhiều người biết cách hành động đúng.
Tầm quan trọng của việc trang bị kỹ năng sơ cứu đuối nước trong cộng đồng
Trong nhiều trường hợp, sự sống của nạn nhân phụ thuộc vào người có mặt đầu tiên tại hiện trường. Việc cộng đồng được trang bị kỹ năng sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước là cần thiết để tạo nên một mạng lưới an toàn, sẵn sàng ứng phó trước các tình huống khẩn cấp.
- Cứu sống kịp thời trước khi có y tế chuyên nghiệp: Lực lượng y tế khó xuất hiện ngay lập tức. Nếu người dân biết sơ cứu đúng, cơ hội sống sót sẽ cao hơn nhiều.
- Giảm thiểu di chứng lâu dài: Can thiệp sớm giúp hạn chế tổn thương não do thiếu oxy, giảm hậu quả sức khỏe về sau.
- Xây dựng ý thức bảo vệ lẫn nhau: Chia sẻ kiến thức trong gia đình, trường học, doanh nghiệp tạo ra cộng đồng an toàn và nhân văn.
- Lan tỏa tinh thần phòng ngừa: Khi kỹ năng sơ cứu phổ biến, mọi người cũng nâng cao ý thức phòng tránh đuối nước, góp phần giảm các vụ tai nạn đáng tiếc.
Việc nắm vững kỹ năng sơ cứu khi gặp sự cố đuối nước giúp mỗi người chủ động ứng phó và bảo vệ tính mạng kịp thời. Hãy trang bị kiến thức thực hành và chia sẻ rộng rãi để cộng đồng thêm an toàn. Dịch vụ bảo vệ Đông Dương luôn đồng hành trong việc lan tỏa kỹ năng sống cần thiết, góp phần giảm thiểu tai nạn và xây dựng môi trường sống an toàn hơn.
CÔNG TY CỔ PHẦN BẢO VỆ AN NINH ĐÔNG DƯƠNG GROUP
- Hotline: 0826267939
- Fanpage: facebook.com/dongduongsecurity
